Obszar chroniony znajduje się w historycznym centrum miasta Mikulov. Chroni on bardzo cenny układ urbanistyczny, który świadczy o specyficznym rozwoju miasta tematycznego, zachowującego spuściznę twórczości architektonicznej i artystycznej od XIII wieku. Rozwój ten wykrystalizował się w głównych elementach miasta barokowego i był następnie doskonalony w kolejnych fazach rozwoju. Unikalne położenie Mikulova, które można zaliczyć do najciekawszych miast historycznych w Europie Środkowej, harmonia otaczającej przyrody z osadą oraz wyjątkowa jakość urbanistyczna i architektoniczna siedziby, w tym wartość funduszu dziedzictwa kulturowego, były powodem uznania historycznego rdzenia miasta za miejski obszar chroniony.
Stało się to na mocy dekretu Ministerstwa Kultury nr 7646/82-VI/1 z 13 kwietnia 1982 roku. Celem deklaracji było zapewnienie wyższej kategorii ochrony wyznaczonej strefy ochrony konserwatorskiej, tzn. oprócz ochrony funduszu ochrony konserwatorskiej, zapewnienie, że inne budynki na tym obszarze będą respektować historyczny charakter siedziby i że wszelka działalność budowlana będzie ukierunkowana na potwierdzenie tego charakteru lub na korektę wcześniejszych niewłaściwych zmian. Przedmiotem ochrony jest historyczny układ miasta i odpowiadająca mu kompozycja przestrzenna i materiałowa, wnętrza miasta, w tym nawierzchnia dróg, przestrzenie podziemne, główne zabytki miasta w widokach dalekich i bliskich, nieruchome zabytki kultury, zieleń publiczna, ale także inne obiekty dopełniające otoczenie strefy ochrony konserwatorskiej. Warunki ochrony poszczególnych obiektów określają przepisy prawne, w szczególności ustawa nr 20/1987 Sb. o ochronie dziedzictwa państwowego, z późniejszymi zmianami.
Powierzchnię obszaru chronionego wyznacza granica prowadząca po zachodniej stronie historycznego rdzenia miasta ulicą Dubna 22, za którą skręca na północ ulicą U staré brány i dalej na wschód ulicą Brněnská, następnie ulicą Česká, od której skręca na południe ścieżką dla pieszych wzdłuż trasy kanału wzdłuż działki nr. 1445 przy ul. Svobody. Granica dalej przebiega ulicą Purkyňovą i w jej kierunku do dawnego klasztoru pijarów, którego teren o powierzchni działek nr 413-418 omija aż do ulicy Piaristů, która biegnie dalej w kierunku północnym do skrzyżowania z ul. Komenského i ul. 22 kwietnia, gdzie granica strefy ochrony konserwatorskiej się zamyka.
Powierzchnia Miejskiego Rezerwatu Zabytków Mikulov wynosi ok. 19,95 ha, na której znajduje się łącznie ok. 244 budynków (w tym budynki bez numeru ewidencyjnego lub z numerem ewidencyjnym, zespoły i połączone domy liczone są jako jeden obiekt). Spośród nich 205 obiektów ma nadany numer opisowy. Na terytorium Mikulovskiego Miejskiego Rezerwatu Zabytków znajduje się łącznie 146 budynków zarejestrowanych jako zabytki kultury (z czego 139 posiada numer opisowy).
Decyzją Wydziału Kultury Powiatowej Rady Narodowej miasta Břeclav z dnia 1 września 1987 r. nr Kult 42/87-pam wyznaczono strefę ochrony zabytków dla zewnętrznego wizerunku ochronnego obszaru konserwatorskiego. Znajdują się tu kolejne 32 zabytki nieruchome o charakterze kulturowym (z czego 22 to domy z numerami opisowych). Na pozostałym obszarze miasta znajdują się cztery inne zabytki. W sumie w gminie znajduje się kilka innych zabytków. W Mikulovie zarejestrowane są 182 zabytki kultury, z czego 162 obiekty z numerami opisowymi.
